اصول اخلاقی انتشار مقاله

انتشار مقاله در دوفصلنامه پژوهش‌های حقوق ثبت، منوط به بررسی تخصصی و علمی توسط داوران متخصص در موضوع مرتبط با مقاله می‌باشد. رعایت استانداردهای اخلاقی و رفتاری توسط نویسندگان، ویراستاران و داوران و ناشر به منظور اطمینان از کیفیت بالای نشر مقالات علمی، یافته‌های علمی معتبر و همچنین اعتبار علمی نویسنده بسیار حائز اهمیت است. این فصلنامه از آیین‌نامه کمیته اخلاق نشر (COPE) پیروی می‌کند و از اصول و ضوابط آن استفاده می‌کند. برخی موارد مهم به شرح زیر می‌باشد:

 

وظایف و مسئولیت­‌های کلی سردبیر

الف- سردبیر باید در قبال هرگونه مطلبی که در نشریه او به چاپ می­‌رسد پاسخگو باشد.
به این معنی که سردبیر باید:
1- برای مرتفع‌کردن نیاز خوانندگان و نویسندگان بکوشد.
2- برای بهبود مداوم نشریه خود تلاش کند.
3-رویکردهایی برای اطمینان حاصل کردن از کیفیت مطالبی که به چاپ می­‌رساند داشته باشد.
4-مدافع آزادی بیان باشد.
5- حافظ درستی و تمامیت سوابق آکادمیک باشد.
6-به واسطه سازگاری استانداردهای عقلانی و اخلاقی، نیازهای شغلی را برآورده کند.
7- همواره مشتاق چاپ اصلاحات، شفاف‌سازی‌­ها، پوزش و عذرخواهی­‌ها به هنگام نیاز باشد.
بهترین عملکرد برای سردبیران می‌­تواند شامل این موارد باشد:

  • فعالانه در جستجوی دیدگاه‌­های نویسندگان، خوانندگان، ویراستاران و اعضای هیات سردبیری در مورد شیوه‌­های بهبود رویکردهای نشریه خود باشد.
  • تشویق‌کردن و آگاه‌بودن از تحقیق در رابطه با بازبینی و چاپ و دوباره ارزیابی‌کردن رویکردهای نشریه خود در پرتو یافته­‌های جدید.
  • تلاش برای ترغیب ناشران در تهیه منابع مناسب و راهنمایی از جانب کارشناسان (به عنوان مثال طراحان و حقوق‌دانان).
  • حمایت از ابتکارات طراحی‌شده برای کاهش مشکلات موجود در پژوهش و انتشار.
  • حمایت از ابتکاراتی که در جهت آموزش اخلاق انتشار به محققان ایجاد شده­‌اند.
  • ارزیابی تاثیرات خط مشی نشریه بر رفتار نویسنده و مرورگران و سیاست­‌های تجدید نظر در مواقع لزوم که برای تقویت مسئولیت‌پذیری و کاهش مشکلات رفتاری لازم است.
  • اطمینان حاصل کردن از این که هرگونه مطلب منتشرشده از جانب نشریه، پیام انتشار مقاله را منعکس کرده و آن را در متن آورده باشد.

 ارتباط با خوانندگان

1- خوانندگان باید در مورد تامین‌کنندگان مالی یا اجرای پژوهش آگاه باشند و بدانند آیا تامین‌کنندگان مالی نقشی در تحقیق و چاپ آن داشته‌­اند یا خیر و اگر پاسخ مثبت است چه نقشی داشته­‌اند.

بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:

  • کسب اطمینان از این که گزارش­‌های چاپ‌شده و بازبینی تحقیق، توسط مرورگرهای واجد صلاحیت صورت گرفته باشد (از جمله مرور آماری در جایی‌که لازم باشد).
  • کسب اطمینان از اینکه بخش‌­های مرورنشده نشریه کاملا مشخص هستند.
  • اتخاذ رویکردهایی که صحت، جامعیت و وضوح گزارش‌­های تحقیقی را تقویت کند، از جمله ویرایش فنی و استفاده از رهنمودها و چک‌لیست‌­های مناسب. 
  • توجه به بهبود خط مشی شفافیت برای تقویت حداکثر شفافیت در مورد منشاء مقالات غیرتحقیقی.
  • اتخاذ سیستم‌­هایی از تالیف یا مشارکت که عملکردهای خوب را ارتقا داده (به عنوان مثال، به‌طوری که فهرست‌سازی به‌طور دقیق نشان دهد چه کسی کار را به انجام رسانده است) و مشکلات (مانند نویسندگان روح و مهمان) را کاهش دهد.
  • به خوانندگان اطمینان دهد که نوشته‌های کارکنان نشریه یا هیات تحریریه به‌طور بی‌طرفانه­‌ای مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

 ارتباط با نویسندگان

1- تصمیم سردبیر در پذیرش یا رد یک مقاله باید بر اساس اهمیت، اصالت و وضوح مقاله، اعتبار مطالعاتی و ارتباط آن با اهداف نشریه باشد.
2- سردبیر نباید برای قبول نوشته‌ها، تصمیم خود را عوض کند مگر آنکه در مورد نوشته با مشکلاتی جدی روبه‌رو شده باشد.
3- سردبیر جدید نباید تصمیمات سردبیر قبلی را در ارتباط با چاپ نوشته‌ها عوض کند، مگر آنکه مشکلاتی جدی در این باره شناسایی شود.
4-توصیف رویکردهای ارزیابی مجدد باید منتشر شوند و سردبیر باید آماده توجیه هرگونه انحراف عمده از رویکردهای توصیف شده باشد.
5-نشریات باید مکانیزمی را تعریف کنند تا نویسندگان بتوانند در برابر تصمیمات سردبیران به آن استناد کنند.
6-سردبیر باید انتظارات خود را از نویسنده در غالب رهنمودهایی به چاپ برساند. این رهنمودها باید بطور منظمی به‌روزرسانی شده و به این کد ارجاع یا لینک داده شوند.
7- سردبیر باید رهنمودی را در مورد معیار لازم برای تالیف یا این که چه کسی باید به عنوان شریک چنین استانداردهایی را در این زمینه رعایت کند تهیه نماید.

بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:

  • بازبینی منظم نظرات نویسنده و ارایه لینک­‌های مرتبط با این رهنمودها.
  • انتشار منافع متعارض مرتبط، برای تمام شریکان و انتشار اصلاحات در صورتی که منافع متعارض بعد از چاپ مشخص شده باشند.
  • اطمینان حاصل کردن از این که مرورگرهای نوشته‌ها به درستی انتخاب شده‌­اند (به عنوان مثال اشخاصی که قادر هستند مطلب را مرور کنند و از منافع متعارض فاقد صلاحیت مبری هستند).
  • احترام به آن دسته از درخواست‌های نویسندگان مبنی بر این که در صورت قابل قبول و قابل اجرا بودن نوشته آن­ها، کسی حق بازبینی آن را نداشته باش.
  • در مواردی که تالیف مشکوک به داشتن مشکلات یا مشاجرات باشد به راهنمایی­‌های روندنمای کوپ استناد کند.
  • چاپ جزئیات چگونگی حل و فصل موارد مشکوک به داشتن مشکل (به عنوان مثال لینک­ دادن به روندنمای کوپ)‌.
  • چاپ تاریخ نوشته‌ها و پذیرش مقالات.

 ارتباط با مرورگران

1- سردبیر باید انتظارات خود را از مرورگر از جمله به‌کارگیری مطالب ارائه‌شده جهت کسب اطمینان، در غالب رهنمودی ارائه کند. این رهنمود باید بطور منظم بروزرسانی شده و به این کد ارجاع یا لینک داده شود.
2- سردبیران باید قبل از ارجاع مرور نوشته، مرورگرانی را برای بروز هرگونه منافع متعارض بالقوه در اختیار داشته باشند.
3-سردبیر باید سیستمی را در اختیار داشته باشد تا به واسطه آن اطمینان یابد تشخیص‌­های مرورگرها محفوظ هستند، مگر آنکه مرور آشکاری داشته باشند که نویسندگان و مرورگران از آن مطلع باشند.

بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:

  • تشویق مرورگران برای به‌چالش‌کشیدن سئوالات در زمینه اخلاقی و تحقیقات احتمالی و مشکلات برخاسته از نوشته‌ها در مورد انتشار (به عنوان مثال طراحی غیراخلاقی تحقیق، اطلاعات ناکافی برای حصول رضایت یا حمایت از موضوعات تحقیقی (از جمله حیوانات)، به کارگیری و ارائه نامناسب اطلاعات).
  • تشویق مرورگران برای به‌چالش‌کشیدن اصالت نوشته‌ها و آگاهی نسبت به انتشار مطالب دارای اطناب و سرقت ادبی.
  • دادن تجهیزات لازم به مرورگران برای شناسایی انتشارات مرتبط (به عنوان مثال دادن لینک منابع ذکرشده و جستجو در زمینه فهرست کتاب).
  • اعلام نظرات مرورگران به نویسندگان با تمامیت کامل، مگر آنکه اظهارات اهانت‌آمیز یا افتراآمیز باشند.
  • اطمینان یافتن از همکاری مرورگران با نشریه.
  • تشویق موسسات آکادمیک به پذیرش فعالیت­‌های مرور به عنوان رویکردی پژوهشی.
  • بررسی عملکرد مرورگران و گام برداشتن در جهت حصول اطمینان از استاندارد بالای آن.
  • توسعه و حفظ پایگاه داده مرورگران مناسب و به‌روزرسانی آن بر اساس عملکرد مرورگران.
  • به‌کارنگرفتن مرورگرانی که اغلب مرورهای سریع، بی‌کیفیت یا با تاخیر دارند.
  • حصول اطمینان از اینکه پایگاه داده مرورگران منعکس‌کننده جامعه آن­ها در نشریه است و افزودن مرورگران جدید در صورت نیاز.
  • استفاده از طیف وسیعی از منابع (نه صرفاً مخاطبان شخصی) برای تشخیص مرورگران جدید بالقوه (به عنوان مثال پیشنهادات نویسنده، پایگاه داده مربوط به فهرست کتاب).
  • پیروی از روندنمای کوپ در مواردی که عملکرد مرورگران دچار مشکل باشد.

 ارتباط با اعضای هیئت تحریریه

1-سردبیر باید اعضای هیئت تحریریه جدیدی در نظر گرفته و بر اساس انتظاراتی که از آن­ها دارد رهنمودهایی را در اختیار آن­ها بگذارد و اعضا را به تناسب خط مشی­ و توسعه‌­های جدید، به روز نگه دارد.

بهترین عملکرد برای سردبیران شامل این موارد خواهد بود:

  • برخورداری از خط مشی لازم برای مدیریت نوشته‌های اعضای هیئت تحریریه تا اطمینان حاصل شود که مرور بی‌طرفانه است.
  • شناسایی اعضای هیئت تحریریه باصلاحیتی که فعالانه در توسعه و مدیریت خوب نشریه همکاری دارند.
  • بازبینی منظم ترکیب هیئت تحریریه.
  • ارایه راهنمای روشنی به اعضای هیئت تحریریه در مورد نقش‌­ها و وظایف مورد انتظار که احتمالاً شامل این موارد خواهد بود:
  1. فعالیت به عنوان عضو اجرایی نشریه
  2. حمایت و ارتقای نشریه
  3. جستجوی بهترین نویسنده‌­ها و بهترین آثار (به عنوان مثال از چکیده نشت­ها) و تقویت فعالانه نوشته‌ها
  4. ویرایش نوشته‌ها برای نشریه
  5. قبول مسئولیت ویراستاری، بازبینی و بیان نظرات در مورد مقالات در حوزه تخصصی خود
  6. پیوستن و مشارکت در جلسات هیئت تحریریه
  7. مشورت دوره­‌ای با اعضای هیئت تحریریه (مثلا بطور سالانه) برای بررسی نظرات در مورد اداره نشریه، آگاه‌کردن آن­ها از هرگونه تغییر در خط مشی نشریه و شناسایی چالش­‌های پیش رو

 ارتباط با صاحبان و ناشران نشریه

1- ارتباط سردبیر با ناشر و صاحب نشریه اغلب پیچیده است اما باید اساساً بر پایه اصول آزادی سردبیری باشد.

2-سردبیر باید بر مبنای کیفیت و تناسب مقالات با نشریه و بدون دخالت صاحب یا ناشر نشریه، در مورد چاپ مقالات تصمیم بگیرد.

3- سردبیر باید قرارداد کتبی داشته باشد که ارتباط او با صاحب یا ناشر نشریه در آن تنظیم شده باشد.

4- مفاد این قرارداد باید در جهت مجموعه قوانین کوپ برای سردبیران نشریه باشد.

بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

  • ایجاد مکانیزم‌­هایی برای حل و فصل تعارضات بین خود و صاحب یا ناشر نشریه با تشریفات قانونی؛
  • ارتباط پیوسته با صاحب و ناشر نشریه خود.

 رویکردهای ویراستاری و بازبینی

1- سردبیر باید مطمئن شود که بازبینی در نشریه او منصفانه، بی‌طرفانه و به‌موقع است.
2- سردبیر باید سیستمی برای حصول اطمینان از این داشته باشد که مطالب ارائه شده در نشریه در حین بازبینی محرمانه باقی می‌­مانند.

بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

  • حصول اطمینان از این که افراد مشغول به کار ویراستاری (از جمله خود) از آموزش کافی برخوردارند و بهره‌مندی از جدیدترین رهنمودها، توصیه­‌ها و شواهد در مورد بازبینی و مدیریت نشریه.
  • آگاهی از تحقیقات صورت‌گرفته در مورد بازبینی و پیشرفت­‌های تکنولوژیک؛
  • اتخاذ مناسب­‌ترین روش‌های بازبینی برای نشریه و انجمن پژوهشی آن؛
  • بررسی دوره‌­ای عملکردهای بازبینی­ برای بهبود احتمالی آن­ها؛
  • ارجاع موارد مشکل‌­ساز به کوپ، به‌خصوص هنگامی که سئوالاتی مطرح شده‌­اند که در روندنمای کوپ پاسخ داده نمی‌شوند، یا گمان می­‌رود مشکلات جدیدی در مورد نشریه وجود دارد؛
  • داشتن جلسه‌ای با حکم به منظور داوری در مورد شکایاتی که قادر به حل آن نبوده‌­اند.

 تضمین کیفیت

1-سردبیر باید گام­های معقولی در جهت حصول اطمینان از کیفیت مطالبی که چاپ می­کند بردارد، با توجه به این که نشریات و بخش­های درون نشریات اهداف و استانداردهای متفاوتی خواهند داشت.

بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

  • داشتن سیستمی برای شناسایی اطلاعات نادرست (به عنوان مثال عکس­هایی که در جای مناسب به کارگرفته نشده‌اند یا متون سرقت‌شده) هنگام بروز گمانه‌زنی­ها؛
  • اتخاذ تصمیمات مربوط به صفحه‌آرایی نشریه بر پایه شواهد مرتبط با فاکتورهایی که کیفیت گزارشات را بالا می­برند، به جای این که بر پایه دلایل زیبایی‌شناسی یا ترجیح شخصی باشند.

حفاظت از اطلاعات شخصی

1-سردبیر باید در قضاوت­های خود، از اصول محرمانه بودن پیروی کند. صرف نظر از قوانین داخلی، آن­ها باید همواره اطلاعات اشخاصی را که در طول تحقیق یا تعاملات حرفه­ای به‌دست آمده­اند، محرمانه نگه دارند (به عنوان مثال بین دکتر و بیمار). بنابراین همواره لازم است رضایت کتبی آگاهی از انتشار را از افرادی گرفت که ممکن است شناخته‌شده باشند یا توسط دیگران شناسایی شوند (به عنوان مثال از نوع گزارش یا عکس­ها).

بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

  • انتشار خط مشی خود در چاپ اطلاعات فردی (به عنوان مثال اطلاعات یا تصاویر شخصی) و توضیح کامل آن برای نویسنده؛
  • توجه کنید که رضایت مشارکت در تحقیق یا مسائل مربوط به آن، مشابه با رضایت انتشار اطلاعات، تصاویر یا نقل‌قول­های شخصی نیست.

 برخورد با تخلفات احتمالی

1- سردبیر موظف است در صورت مشاهده تخلفات یا نشانه­ای از بروز تخلفات وارد عمل شود. این وظیفه شامل مقالات چاپ‌شده و چاپ‌نشده می­شود.
2- سردبیر نباید به سادگی مقالاتی را که مشکوک به داشتن تخلف هستند رد کند. او از نظر اخلاقی باید چنین مواردی را پیگیری کند.
۱3-سردبیر باید از روندنمای کوپ در هر جای ممکن پیروی کند.
4- نخست سردبیر باید در جستجوی پاسخی از موارد مشکوک به تخلف باشد. اگرپاسخ قانع‌کننده­ای نیافت باید از کارکنان، موسسه یا بعضی از افراد ذی‌صلاح خواهان رسیدگی شود.
5-سردبیر باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا مطمئن شود رسیدگی درستی در مورد تخلف انجام شده است؛ اگر چنین چیزی صورت نپذیرد سردبیر باید تمام تلاش خود را در جهت یافتن راه حلی برای این مشکل به کار گیرد. این وظیفه­ ای دشوار اما مهم است.

 اطمینان از درستی سوابق آکادمیک

1-خطاها یا اشتباه در نوشته‌ها باید بر اساس درجه اهمیت سریعاً تصحیح شوند.
2-سردبیر باید از رهنمودهای کوپ در اصلاح اشکالات استفاده کند.

بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

  • حرکت در جهت کاهش مطالب هجوآمیز مستتر در چاپ (به عنوان مثال تمام موارد کلینیکی باید به ثبت برسند)؛
  • حصول اطمینان از این که مطالب چاپ‌شده به طریقه امنی آرشیو شده­اند (به عنوان مثال مخزن‌های دائمی مانند PubMed Central)؛
  • در اختیار داشتن سیستمی برای این که به نویسنگان فرصت ارائه آزادانه مقالات تحقیقی را بدهد.

 مالکیت فکری

1-سردبیر باید نسبت به مساله مالکیت فکری آگاه باشد و با ناشر خود برای مدیریت توانایی نقض قوانین و تعهدات مالکیت فکری همکاری کند.
بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

  • اتخاذ سیستمی برای کشف سرقت ادبی (به عنوان مثال نرم‌افزاری برای جستجوی عناوین مشابه)؛ مقالات ارایه‌شده (بطور عادی یا به هنگام رویارویی با موارد مشکوک)؛
  • حمایت از نویسندگانی که کپی‌رایت برای آن­ها رعایت نشده است یا قربانی سرقت ادبی بوده­اند؛
  • داشتن آمادگی برای همکاری با ناشر در جهت دفاع از حقوق نویسنده و تحت پیگرد قرار دادن متجاوزان (به عنوان مثال با درخواست بازپس‌گیری یا برداشتن آن از وب سایت‌ها) صرف نظر از اینکه آیا نشریه کپی رایت را رعایت می­کند یا خیر.

 تشویق تبادل نظر

1-سردبیر باید مشوق و مشتاق رسیدگی به انتقادات متقاعدکننده از آثاری باشد که در نشریه به چاپ می­رساند.
2- باید به نویسنده مطلب مورد انتقاد فرصت پاسخگویی داده شود.
3- از مطالعه گزارش کار نتایج منفی نباید چشم‌پوشی شود.

بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

  • آزادی عمل برای تحقیق در مواردی که مطالب به‌چاپ‌رسیده در نشریه را به چالش می­کشد.

 شکایات

1- سردبیر باید سریعاً به شکایات رسیدگی کند و بداند شکایات حل و فصل نشده، شکایات بیشتری به بار می‌آورند. این مکانیزم و چگونگی ارجاع مسائل حل‌نشده به کوپ باید در نشریه روشن شده باشد.

2-سردبیر باید از رویه­ای که در روندنمای کوپ برای شکایات در نظر گرفته شده پیروی کند.

 تعارض منافع

1- سردبیر باید سیستمی برای مدیریت برخورد منافع خود و همچنین کارکنان، نویسندگان، داوران و اعضای هیات تحریریه داشته باشد.
2- نشریات باید رویه آشکاری برای حل و فصل نوشته‌های از جانب سردبیران، کارکنان یا اعضای هیات تحریریه داشته باشند تا مطمئن باشند بازبینی بی‌طرفانه است.

 

بهترین عملکرد برای سردبیر شامل این موارد خواهد بود:

 

  • چاپ فهرست منافع مشترک (مالی، آکادمیک یا انواع دیگر) کارکنان ویراستاری و اعضای هیئت تحریریه (که هر ساله باید به روز رسانی شوند).